Błotniak Łąkowy

Wyszukiwanie gniazd błotniaka łąkowego jest czasochłonne i wymaga od obserwatora znajomości zachowań gatunku. Polega na obserwacji pól i łąk, najlepiej z wyniesionego punktu (tak aby wzrokiem objąć jak największy teren), a w momencie dostrzeżenia ptaka niosącego pokarm śledzeniu kierunku lotu oraz miejsca, w którym on zasiada. Bardzo często blisko gniazda dochodzi do przekazania ofiary. Kontroli poddaje się wszystkie miejsca, w których wcześniej obserwowano tokujące pary, sparowane ptaki lub samice znoszące materiał na gniazdo. 

Wyszukiwanie gniazd prowadzi się najczęściej w zespołach dwuosobowych. Obserwator nakierowuje przez telefon lub krótkofalówkę drugą osobę na punkt w zbożu lub innej uprawie, w który zapadła samica. Samice najczęściej wytrwale siedzą w gnieździe i dopiero w momencie zbliżenia się na niewielką odległość (2-3 m) wylatują z gniazda. Gniazda na polach zbóż lub rzepaku są wyszukiwane dopiero w III kwartale czerwca (po wykluciu piskląt), gdyż ich odnajdywanie na etapie inkubacji jaj niesie zbyt duże ryzyko opuszczenia zniesienia przez samicę. Niestety do momentu klucia się piskląt część lęgów jest niszczona przez drapieżniki.

Ogrodzenie z siatki chroni pisklęta w czasie żniw, nielotne młode pozostają bezpieczne w ogrodzeniu i nie giną w trakcie koszenia zboża. Do zabezpieczania gniazd można stosować siatki heksagonalne i zgrzewane lub panele ogrodzeniowe. Siatkę do palików (można też stosować pręty uzbrojone) montuje się za pomocą opasek zaciskowych (najlepsze są opaski otwietralne) lub drutu. 

Innymi sposobami ochrony lęgów błotniaka łąkowego jest opóźnienie terminu koszenia zboża (w ustaleniu z rolnikiem), przenoszenie piskląt na sąsiednie pole lub sąsiadujący z polem nieużytek, miedzę albo kartoflisko.  Metoda ochrony lęgu zależy od wieku piskląt, lokalizacji gniazda, terminu żniw oraz uzgodnień z rolnikiem. 

Czynną ochronę lęgu błotniaka łąkowego może wykonać każdy! Trzeba to jednak zrobić zgodnie z poniższą instrukcją i najlepiej skonsultować działania z ornitologiem-ekspertem kontakt

Ty też możesz pomóc
1. Jeżeli znajdziesz gniazdo błotniaka łąkowego w zbożu, rzepaku lub na łące, a pisklęta są małe, pokryte białym puchem pisklęcym (wiek do 20 dni). Poproś rolnika, żeby pozostawił nieskoszony fragment zboża/łąki wokół gniazda. Jeżeli jest to uprawa zbóż ozimych lub rzepaku i możesz zabezpieczyć gniazdo ogrodzeniem z siatki (minimalna wielkość ogrodzenia 1x1 m), nieskoszony fragment może ograniczać się do najbliższego otoczenia gniazda. W celu zamaskowania wnętrza gniazda można zasłonić siatkę matami trzcinowymi, słomianymi lub cieniującymi. Jeżeli gniazdo znajduje się na łące lub na polu w uprawie lucerny, koniczyny i znajdują się w nim jaja (lęg na etapie inkubacji), nieskoszony fragment musi być odpowiednio większy (min. 5x5), tak aby samica nie bała się wrócić do gniazda i wysiadywać dalej jaj. W takich przypadkach dobrym rozwiązaniem jest również osłonięcie okolicy gniazda matami trzcinowymi. Ograniczenie nieskoszonej powierzchni do samego gniazda spowoduje porzucenie zniesienia. Pamiętaj także, że gdy pisklęta mają więcej niż 15 dni, słysząc zbliżające się niebezpieczeństwo mogą uciekać z gniazda i chować się w zbożu w promieniu kilku metrów od niego. Należy przeszukać okolice gniazda, w celu sprawdzenia czy nie ma tam piskląt. 

Pamiętaj również, że wizyty przy gnieździe zwiększają ryzyko wykrycia lęgu przez drapieżniki naziemne (człowiek pozostawia zapach), dlatego też ogranicz je do niezbędnego minimum! 

2. Gdy pisklęta są starsze, opierzone i prawie lotne (wiek powyżej 25 dni) koniecznie zabierz je z gniazda przed koszeniem zboża. W tym wieku pisklęta mogą uciekać próbując latać.  Przygotuj kartonowe pudło, w którym będzie można przechować ptaki. Należy podzielić pudło na kilka komór (robiąc ścianki wewnętrzne), tak aby każde pisklę było przechowywane oddzielnie (w stresie pisklęta są agresywne wobec siebie i mogą się poranić). Po skoszeniu zboża na polu przenieść pisklęta w bezpieczne miejsce (nieużytek, miedza, kartoflisko), które znajduje się w pobliżu miejsca lęgowego (max. do 50 m). Ptaki dorosłe powinny szybko odnaleźć młode, które będą żebrały o pokarm. Pisklęta możesz również przenieść na sąsiednie pole (jeżeli nie jest to duża odległość - do 50 m). Musisz mieć jednak pewność, że zboże na tym polu nie zostanie skoszone do momentu osiągnięcia przez ptaki lotności. W miejscu gdzie zostawiasz młode zrób "gniazdo" wygniatając niewielki fragment zboża. Jeżeli przeniesienie młodych błotniaków nie jest możliwe (brak bezpiecznych miejsc), konieczne będzie wykonanie ogrodzenia z siatki, które powinno być osłonięte słomą, matą trzcinową lub cieniującą. 

Nie zabieraj młodych do domu. Jest to najgorsze rozwiązanie z możliwych! Dorosłe ptaki nie porzucą młodych, nawet jeżeli przez jakiś czas ich nie widać to na pewno pojawią się po zakończeniu prac polowych i odjechaniu ludzi. Nawet po stracie lęgu (drapieżnictwo) dorosłe ptaki trzymają się miejsca lęgowego jeszcze przez 2-3 dni.